In de jaren ’60 bezoekt journalist Norbert Lebert de
kinderen van hooggeplaatste nazi’s als Rudolf Hess, Herman Goering en Heinrich
Himmler. Eind jaren ’90 doet zoon Stephan Lebert, ook journalist, dat nog een
keer. Beiden willen weten hoe dat nou is, kind zijn van een besmette vader als
Hermann Göring of Heinrich Himmler. En hoe dat de rest van je leven beïnvloedt.
‘Want jij draagt mijn naam’, heeft één van deze nazi’s ooit zijn kind
geschreven. Precies. En dat is niet niks, blijkt uit deze bundeling reportages
en interviews.
Het klinkt wat oneerbiedig, maar het is het eerste wat bij
me opkwam bij het lezen over al die complexe levens: allemaal hebben ze een tik
van de molen gehad. En dat kan ook niet anders. Velen hebben de eerste jaren na
de oorlog met hun moeder in een gevangenis of een kamp doorgebracht. Vanaf de
pubertijd volgt de worsteling met wie vader geweest is. Is het voorstelbaar,
dat de man die zo fijn voorlas kennelijk zonder scrupules zijn handtekening
zette onder bevelen die honderdduizenden mensen de dood in joegen? De uitkomst
van die worsteling is voor alle nazi-kinderen anders. Sommigen, zoals de zoon
van Rudolf Hess, zijn altijd in vader en zijn ideologie blijven geloven.
Anderen, zoals Martin Bormann junior, zijn zich gaan inzetten voor allerlei
internationale verzoeningsprojecten.
De afwisseling tussen de reportages uit de jaren ’60 en de
interviews uit de jaren ’90 vind ik een interessante. Het laat zien hoe Duitse
journalisten in de jaren ’60 te werk gingen – toch vrij beleefd en afstandelijk
– en hoe ze dat dertig jaar later doen – als het moet heel direct. Bovendien zorgt
het voor prettige leeslengtes: nog even deze reportage uit lezen, en dan ga ik
slapen. Wat opvalt in de toon die beide Leberts kiezen, de jongere misschien
meer dan de oudere, is het Duitse schuldbesef. Waarschijnlijk moet je Duitser
zijn om echt goed te kunnen begrijpen waarom uiteindelijk tot op de dag van
vandaag, heel veel zaken in het perspectief van de Tweede Wereldoorlog worden
geplaatst.
Eindoordeel: een 8. Zeer informatief boek, over mensen als
Edda Göring, Gudrun Himmler, Niklas Frank en Klaus von Schirach. Journalistiek
en goed leesbaar geschreven. Geeft meer informatie over hoe in Duitsland met
het oorlogsverleden wordt omgegaan. Of niet.
Norbert &
Stephan Lebert
Denn du trägst meinen Namen. Das schwere Erbe der
prominenten Nazi-Kinder.
215 pagina’s. Uitgeverij Goldmann. ISBN 3-442-15188-0
In 2001 in het Nederlands verschenen als
Want jij draagt mijn
naam. In de schaduw van een nazivader.
Uitgeverij Anthos. ISBN 9041405895
